Sosyal ağlar arasında kullanıcı sayısı milyara ulaşmış olan Instagram, sadece bir fotoğraf paylaşma platformu değil, insanların alışveriş yapabilecekleri devasa bir sosyal platform haline gelmiş durumda. Hal böyle iken, Instagram’da alışveriş ve ticaretin söz konusu olması ile bir takım hukuki problemler de gündeme gelmektedir.
Instagram’da butik adı verilen sayfalardan yapılan alışverişlerde tüketici ile mal veya hizmet sağlayıcı arasında mesafeli sözleşme meydana gelmektedir. Mesafeli sözleşmeler Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun (“TKHK”) m. 48/1’de şu şekilde tanımlanmıştır: “satıcı veya sağlayıcı ile tüketicinin eş zamanlı fiziksel varlığı olmaksızın, mal veya hizmetlerin uzaktan pazarlanmasına yönelik olarak oluşturulmuş bir sistem çerçevesinde, taraflar arasında sözleşmenin kurulduğu ana kadar ve kurulduğu an da dâhil olmak üzere uzaktan iletişim araçlarının kullanılması suretiyle kurulan sözleşmelerdir”
Görüldüğü üzere Instagram butikleri ile yapılan alışverişlerde kurulan mesafeli sözleşmeler kanunda düzenlenmiş olup, mal veya hizmet sağlayıcılar yönünden bir takım yükümlülükleri de beraberinde getirmektedir. Bu hususların tamamına yer verdiğimiz yayınımız için buraya tıklayabilirsiniz. Dolayısıyla tekrara girmeyip kısaca Instagram alışverişlerinde iadenin mümkün olup olmadığı noktasında değerlendirme yapacağız.
TKHK m.48/4 gereğince; tüketici, Instagram vasıtası ile satın aldığı bir mal veya hizmete yönelik olarak 14 gün içerisinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin cayma hakkına sahiptir. Bu süre, hizmet ifasına ilişkin sözleşmelerde sözleşmenin kurulduğu gün; mal teslimine ilişkin sözleşmelerde ise tüketicinin veya tüketici tarafından belirlenen üçüncü kişinin malı teslim aldığı gün başlar. Ancak satıcının mesafeli sözleşmelerde tüketiciyi cayma hakkına ilişkin olarak bilgilendirdiğini ispat etmesi gereklidir. Tüketici cayma hakkına ilişkin yeterince bilgilendirilmezse, bu hakkı kullanmak için on dört günlük süre ile bağlı değildir. Bu süre her koşulda cayma süresinin bittiği tarihten itibaren bir yıl sonra sona erer. Yani Instagram butikleri ile yaptığınız bir alışveriş neticesinde satıcı 14 günlük cayma hakkınızın olduğuna yönelik bilgilendirme yapmamış ve bu bilgilendirmenin yapıldığını ispat edememiş ise, cayma hakkı süresi 1 yıla çıkmaktadır.
Sonuç olarak, Instagram butiklerinde karşılaşılan “değişim var, iade yok” ibaresi ile tüketicinin iade hakkının (cayma hakkı) engellenmesi yasal değildir. Instagram butiklerinden alınan ürünlerde (iç çamaşır, yazılım gibi bir kısım istisnalar hariç) iade hakkının tanınması yasa gereği zorunludur.