Kişisel Veri İşleyen

Günümüz dijital çağında, kişisel verilerin korunması giderek daha fazla önem kazanıyor. Bu kapsamda, veri işleyenlerin rolü ve sorumlulukları da belirgin bir şekilde ortaya çıkıyor. Kişisel verilerin korunması hakkı kapsamında kişisel veri işleyen kavramı, kişisel verilerin işlenmesinde önemli bir aktör olarak karşımıza çıkıyor ve veri işleyenlerin, veri sorumlularının yetkilendirmesiyle hareket ettiği ve belirli talimatlar doğrultusunda kişisel verileri işlediği biliniyor. Ancak, bu terimin anlamı ve sorumlulukları hukuki ve sözlük anlamıyla bazen karıştırılabiliyor. Bu nedenle, veri işleyenlerin rolleri ve yetkileri açıkça anlaşılmalı ve doğru şekilde uygulanmalıdır. Bu makalede, veri işleyen kavramının ne anlama geldiği, kimlerin bu rolü üstlenebileceği ve bu rolün önemi üzerinde durulacaktır.

Veri İşleyen Tanımı

Veri işleyen, veri sorumlusunun verdiği yetkiye dayanarak onun adına kişisel verileri işleyen gerçek veya tüzel kişileri ifade etmektedir. Hukuki anlamlarının dışında sözlük anlamları itibariyle veri işleyen ve veri sorumlusu kavramları birbiriyle karıştırılsa da ayrı kavramlardır. Veri işleyen; veri sorumlusunun kişisel veri işleme sözleşmesi yaptığı, bu sözleşme ile işlemeye yönelik yetkilendirdiği ve yetkinin çerçevesini talimatlarla çizerek veri işlettiği kişidir. Örneğin, bir anonim şirket veri sorumlusu iken, şirket adına şirketin verdiği yetki ile satış yaptığı esnada müşteri kişisel verilerini işleyen şirket çalışanı, veri işleyendir.

Veri işleyen, veri sorumlusunun yetkilendirmesi doğrultusunda kişisel veri işleyeceğinden gerçek veya tüzel kişi olabilir. Veri sorumlusu tüzel kişi, kişisel veri işleme yetkisini bünyesindeki bir gerçek kişiye verebileceği gibi, başka bir tüzel kişiye vererek bu tüzel kişiyi veri işleyen yapabilecektir. Veri işleyen, veri sorumlusuna bağlı hareket edecektir. Veri işleyen, veri sorumlusundan ayrı bir tüzel kişi veya gerçek kişi olsa dahi, kişisel veri işleme yetkisi veri sorumlusu tarafından verildiğinden, veri işleyenin tek başına hareket etmesi beklenemez. Bu yüzden veri sorumlusu kişiliğinden ayrı olarak, müstakil bir kişiye veri işleyen sıfatının verilmesi, veri sorumlusunun veri sorumluları siciline kayıt ve benzeri diğer kanuni sorumluluğunu ortadan kaldırmayacaktır.

Bir tüzel veya gerçek kişi, aynı anda hem veri işleyen hem de veri sorumlusu olabilir. Örneğin, muhasebe şirketi kendi personeliyle ilgili tuttuğu verilere ilişkin olarak veri sorumlusu sayılırken, müşterisi olan şirketlere ilişkin tuttuğu veriler bakımından ise veri işleyen olarak kabul edilecektir.

Netice itibariyle kanun koyucu, veri işleyen sıfatı açısından gerçek ve tüzel kişi ayrımı yapmamıştır. Veri işleyen de aynı veri sorumlusu gibi gerçek ve tüzel kişilerden oluşabileceği gibi, veri işleyenin eylemlerinin daha çok veri işlemenin teknik kısımlarıyla ilgili olduğu söylenebilecektir.