Günümüzde internet, hayatımızın vazgeçilmez bir parçası haline geldi. İnternet üzerinde yer alan birçok web sitesi, hem bireyler hem de işletmeler için önemli bir platform olarak kullanılıyor. Ancak bu platformda faaliyet gösterirken dikkat edilmesi gereken birçok hukuki konu bulunuyor. İşte bu noktada “bilişim hukuku” devreye giriyor. Bir bilişim hukukçusu, aşağıda yer verdiğimiz kavramlar kadar bu kavramların dışında pek çok teknik kavramı da bilmeli ve bu teknik araçların nasıl çalıştığını bilmelidir. Bu yazıda, bilişim hukuku kavramları serisinin ilki olarak domain, hosting ve URL kavramlarını ele alacağız.
Domain nedir ?
Domain, internet üzerinde belirli bir internet sitesinin adını ve adresini belirlemek için kullanılan bir terimdir. Bir web sitesine erişmek istediğinizde, web tarayıcınıza web sitesinin alan adını (domain adını) girersiniz ve web tarayıcısı bu domain adını IP adresine çevirerek web sitesine bağlanır.
Domain adları, genellikle bir web sitesinin ismini veya işlevini yansıtan bir kelime veya kelime grubu içerirler. Örneğin, “google.com” veya “facebook.com” gibi. Bir domain adı, birincil alan adı (top-level domain – TLD) ve bir alt alan adı (subdomain) içerebilir. TLD, genellikle .com, .org, .net, .edu veya .gov gibi yaygın olarak kullanılan uzantılardan biridir.
Domain adları, internet sitelerinin kolayca hatırlanabilir olmasını sağlayarak, kullanıcıların web sitelerine erişimini kolaylaştırır.
Hosting Nedir?
Hosting, internet kullanıcılarının web sitelerini barındırmak için kullanabilecekleri bir hizmettir. Bir hosting şirketi, bir web sitesinin dosyalarını bir sunucuda depolayarak, internet kullanıcılarının web sitesine erişebilmelerini sağlar. Bu sayede web sitesi, internet üzerinden herhangi bir yerden erişilebilir hale gelir.
Bir hosting hizmeti, web sitesinin barındırıldığı sunucunun yönetimini, bakımını ve yedeklemelerini de içerebilir. Hosting hizmetleri, farklı boyutlardaki web siteleri için farklı seçenekler sunar. Örneğin, küçük bir blog sitesi için paylaşımlı hosting kullanılabilirken, büyük bir e-ticaret sitesi için özel bir sunucu gerekebilir.
Genel olarak, hosting hizmetleri web sitelerinin güvenli, hızlı ve sürekli olarak çalışmasını sağlayarak, internet kullanıcılarının web sitelerine erişmelerine olanak tanıyan sanal alanlara denilmektedir.
Kullanıcılara hosting hizmeti veren gerçek veya tüzel kişiler, 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun madde 2/1-e’ye göre erişim sağlayıcıdır. Erişim sağlayıcı kavramı ilgili kanunda “kullanıcılarına internet ortamına erişim olanağı sağlayan her türlü gerçek veya tüzel kişiler” şeklinde tanımlanmış olup, aynı kanunla bazı yükümlülüklerin yerine getirilmesi aksi halde bir takım yaptırımların uygulanması hususları düzenlenmiştir.
URL Nedir ?
URL, internet üzerindeki kaynaklara erişmek için kullanılan bir adres formatıdır. URL (Uniform Resource Locator) adından da anlaşılacağı gibi, kaynakların tek bir adresle tanımlanmasını sağlar. URL, web tarayıcıların bir kaynağa (web sayfası, dosya, video, resim, vb.) erişmek için kullanabilecekleri bir web adresidir.
URL, genellikle şu şekilde görünür:
alanadi.com/dizin/alt-dizin/dosya-adı
Burada “alanadı” web sitesinin adını belirtir, “dizin” web sitesinin belirli bir dizinindeki konumu belirtir, “alt-dizin” alt dizinlerin varlığına işaret eder ve “dosya-adı” erişilen dosyanın adını belirtir.
Örneğin, https://www.google.com/images/logo.png URL’si, Google’ın logosunun bir PNG dosyasına erişmek için kullanılabilir bir URL’dir. “www.google.com” alan adı, “/images” dizini ve “logo.png” dosya adını belirtir. URL’ler, web siteleri arasında bağlantılar oluşturmak için de kullanılır. Bu sayede bir web sitesinden diğerine kolayca erişim sağlanabilir.
URL, 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun madde 2/1-f’de “ilgili içeriğin internette bulunduğu tam internet adresi” şeklinde tanımlanmıştır. Bu nedenle Türk mevzuatında geçen teknik kavramlardan biridir.
